Osmanlı Mirasından Cumhuriyet Türkiye'sine

Yazar

Taha Akyol

Yayınevi

Mavi Ufuklar Yayınları

Dil

Türkçe

Sayfa s.

160

"Biz bize benzeriz" diye sanki dünyayla ilgisiz bir adada yaşıyormuşuz gibi, kendi 'meziyetlerimize' hayran, 'kusurlarımıza' düşman; yahut mucizevî adamlarla hainler arasında nöbet geçiren bir halet-i ruhiye ile ne dünü ne bugünü anlayabiliriz.

Böyle bakarsak, tarihimiz birdenbire ak-kara bloklarına tasnif edilir. M. Şemseddin'in deyimiyle "Zulmetten Nura" geçiş, Cumhuriyet'le birlikte "karanlıktan aydınlığa, ümmetten ulusa geçiş" oluverir. Osmanlı kimimize tümüyle iyi, kimimize tümüyle kötü görünür...

Halbuki "iyi" ve "kötü" kavramları da tarihin dönemlerine göre değişmez mi? Bu kafa karışıklığı bizi tarih etrafında keskin ideolojik kavgalara, tarihin bugünkü değerlerle veya bugünün de tarihî değerlerle yargılanması gibi zihin çarpıklıklarına götürür.

Ortaylı ise, Osmanlı'nın falanca kurumunu veya davranışını anlatırken hemen Roma'dan, Bizans'tan, Sasani, Emevi; Abbasi veya Avusturya-Macaristan İmparatorluklarından örnekler verir. Benzerlikleri ve farklılıkları birlikte düşünmemizi sağlar... Böylece kafamızda "imparatorluk", "zaman", "sosyal ve ekonomik yapı", "kültürel yapı" gibi kavramlar oluşur. Konu daha ilgi çekici hale gelir, bakış açımız genişler...
(Tanıtım Bülteninden)